We hebben in de afgelopen week weer Prinsjesdag gehad. Gelukkig was het mooi weer en straalde ons de gouden koets met kleurrijke begeleiding in alle glorie tegen. Hoe komen we eigenlijk aan die naam “Prinsjesdag”?
Het is de gangbare uitdrukking voor de dag, waarop de Staten-Generaal wordt geopend en de troonrede wordt uitgesproken, de derde dinsdag in september. Dit is niet altijd zo geweest. Zoals zo veel zaken in de geschiedenis van land en volk heeft ook de naam van deze dag zich in de loop der tijden ontwikkeld. Heel vroeger gebruikte men deze naam voor de viering van de verjaardag van stadhouder Willem V. Deze leefde op het end van de 18e eeuw en was op 8 maart jarig. De 8ste maart werd dan ook Prinsjesdag genoemd. Het was de tijd van de volksstrijd tussen de Patriotten en de Oranjegezinden. De Patriotten noemden zich naar het franse woord “patriote”, dat is “vaderland”. Zij wilden daarmee uitdrukken, dat zij ons vaderland een warm hart toedroegen. Nederland moest meer naar het franse model bestuurd worden, meer democratisch. Wij werden toen voornamelijk geregeerd door regenten met daarboven de stadhouder, de prins van Oranje (een koning kregen we pas in 1813). Als het volk meer invloed kreeg, zouden de Oranjes minder te zeggen gaan krijgen. Voor veel mensen ging dit te ver. Zij hielden van ons Oranjehuis en worden dan ook bestempeld als “Oranjegezinden”. Het is eigenlijk precies dezelfde discussie als je vandaag nog hoort. Ook nu zijn er veel mensen, die van het “geldverslindende” systeem van de monarchie afwillen en gewoon een president willen hebben. D66 heeft daar ook wel oren naar. Misschien dat het koningshuis nog wel mag blijven functioneren als visitekaartje van Nederland, maar meer niet. Geen macht s.v.p.!
Op het eind van de 18e eeuw stond Nederland onder sterke invloed van Frankrijk. De revolutie was daar zo juist begonnen en het koningshuis met de hele adel verdreven of zelfs onthoofd. Denk aan de nog jonge koningin Marie-Antoinette, onthoofd door de mensen van de straat. Die beweging zet zich ook in Nederland door: het volk moet aan de macht komen! Zo ontstond de strijd tussen Patriotten en Oranjegezinden. Die laatsten lieten zich ook horen, vooral op de feestdagen van het Oranjehuis. En zeker op 8 maart, de verjaardag van stadhouder Willem V. Die dag werd al gauw “Prinsjesdag” genoemd. Dan ging het volk de straat op om hun aanhankelijkheid aan het huis van Oranje te betuigen. Wij deden dat deze week ook, op onze Prinsjesdag, maar alleen in Den Haag.
Omdat de koning of koningin bij de opening van de Staten-Generaal vergezeld wordt door de troonsopvolger en andere kinderen ouder dan 18 jaar, is de gewoonte ontstaan ook deze dag “Prinsjesdag” te noemen. Dus u hoort het: eigenlijk weten we niet precies, hoe die naam daar terecht gekomen is. Maar het is een goede traditie en we hechten er wel aan! Laten we het daarom in ere houden!