De vrouw in het geloof V

Kenmerkend voor de Islamitische vrouw is het dragen van een sluier. Maar in de Joodse traditie was dat ook gebruikelijk. Een Rabbijnse uitspraak is bijvoorbeeld: “Het is niets voor de dochters van Israël om onbedekt naar buiten te gaan” en “vervloekt zij de man, die het toestaat dat het hoofdhaar van zijn vrouw gezien wordt… een vrouw, die haar hoofdhaar toont om zichzelf te tooien, brengt armoede.” Het niet bedekken van het haar van de vrouw wordt gezien als “naaktheid”. Maar soms ook gaf het de vrouw een bepaalde luxe en statigheid. Het drukte ook wel de superioriteit van edele vrouwen uit. Het liet meestal de ontoegankelijkheid van een getrouwde vrouw zien. Joodse vrouwen bleven een sluier dragen tot de negentiende eeuw. Vandaag dragen Joodse vrouwen een sluier alleen nog in de synagoge.

Hoe is het in de Christelijke traditie? Bekend is de uitspraak van de apostel Paulus in 1 Korinthiërs 11,3-10: “Christus is het hoofd van de man, de man het hoofd van de vrouw en God het hoofd van Christus. Iedere man, die met bedekt hoofd bidt of profeteert, maakt zijn hoofd te schande. Maar een vrouw maakt haar hoofd te schande, wanneer ze met onbedekt hoofd bidt of profeteert, want ze is in dat geval precies als een kaalgeschoren vrouw. Een vrouw, die haar hoofd niet bedekt, kan zich maar beter laten kaalknippen. Wanneer ze dat een schande vindt, moet ze haar hoofd bedekken… Een man mag zijn hoofd niet bedekken, omdat hij Gods beeld en luister is. De vrouw is echter de luister van de man. Daarom, en omwille van de engelen, moet een vrouw zeggenschap over haar hoofd hebben.” Ook in de huidige Rooms Katholieke Kerk is het wettelijk geboden, dat vrouwen hun hoofd bedekken. En in de orthodoxe Protestantse Kerken is het ook geboden, dat vrouwen met bedekten hoofde ter kerke gaan. Bij de Amish en Mennonieten zijn vrouwen altijd nog gesluierd, als teken van de afhankelijkheid van de vrouw van de man en van God.

De Islam heeft wat dit betreft duidelijke regels: “Zeg tegen de gelovige mannen, dat zij hun ogen neerslaan en hun kuisheid bewaken, dat is reiner voor hen. Voorwaar, Allah is Alwetend over wat zij bedrijven. En zeg tegen de gelovige vrouwen, dat zij haar ogen neerslaan en haar kuisheid bewaken, en haar sieraad niet tonen, behalve wat daarvan zichtbaar is. En zij moeten de sluiers over haar boezem dragen… “(24,30-31). Kuisheid is heel belangrijk! “O Profeet, zeg tot jouw echtgenotes en tot jouw dochters en tot jouw vrouwen van de gelovigen, dat zij haar overkleden (Djilbab) over zich heen laten hangen. Op die manier is het makkelijk haar te herkennen en worden zij niet lastig gevallen” (33,59). Het enige doel van de sluier in de Islam is dus bescherming. Het is geen teken van mannelijke autoriteit over de vrouw of vrouwelijke onderwerping aan de man (zoals in het Christendom). De Islamitische filosofie gaat altijd uit van: het is beter te voorkomen dan te genezen! Door de sluier wordt de vrouw beschermd. In onze wereld wordt dit meestal een beetje belachelijk gemaakt. Dan wordt gezegd, dat de beste bescherming van de vrouw haar opvoeding, beschaafd gedrag en zelfbedwang is. Maar waarom is het dan tegenwoordig heel gevaarlijk voor een vrouw om ‘s-avonds alleen over straat te lopen? En waarom laat het spotje van “Slachtoffer Hulp” de aanranding van een jonge vrouw zien? Om over de seksuele intimidatie op de werkvloer maar niet te spreken! In Canada bijvoorbeeld wordt er iedere 6 minuten een vrouw aangerand. Wat is er toch aan de hand met onze maatschappij? Hoe kan het, dat een hoofddoek gedragen door Rooms Katholieke nonnen als “heilig” wordt beschouwd (terwijl het eigenlijk een teken van de autonomie van God en de man is), en, wanneer het gedragen wordt door Moslim-vrouwen, voor haar bescherming, als teken van onderdrukking wordt beschouwd?

HET BOEKJE EINDIGT MET EEN EPILOOG

Ontvangen alle Moslimvrouwen nu de respectvolle behandeling, zoals in het boekje beschreven? Helaas, nee! Er zijn vandaag aan de dag veel verschillende houdingen ten opzichte van vrouwen in de Moslimwereld. Bijna alle Moslim -maatschappijen zijn afgeweken van de idealen van de Islam ten opzichte van vrouwen. Er is een grote tegenstelling tussen de conservatieve door traditie gevormde en de meer Westerse liberale richting. De eerste berooft de vrouwen van veel rechten, die door de Islam aan haar zijn gegeven. De autonomie van de man speelt hier de hoofdrol en de vrouw wordt echt gediscrimineerd. Bij de geboorte al wordt zij met minder vreugde ontvangen dan een jongen . Zij krijgt minder kans op scholing, geen erfdeel, staat voortdurend onder toezicht, zodat zij zich niet onbeschaafd kan gedragen (terwijl haar broer dat wel mag!). Zij kan zelfs worden gedood, als zij datgene doet, waar haar mannelijke familieleden altijd over opscheppen. En zij krijgt pas een betere positie, als zij het geluk heeft moeder te worden van (vele) zonen!

Aan de andere kant heb je de meer liberale Moslims, die de Westerse manier van leven hebben overgenomen. Dat betekent, dat vrouwen geen sluier meer dragen en meer om haar uiterlijk bekommerd zijn dan om haar geestelijk welzijn. Zij besteed haar leven aan het realiseren van haar vrouwelijkheid in plaats van het vervullen van haar menselijkheid! Er ligt een groot gat tussen wat Moslims dienen te geloven en wat ze daadwerkelijk in praktijk brengen. Dit is niet van de laatste tijd, het is er al eeuwen lang. Dit heeft grote gevolgen op allerlei gebied: in de politiek, de economie, het maatschappelijk leven, de wetenschap enz. Wat de vrouw overkomt is slechts een symptoom van een ergere ziekte. De Islam is van haar oorsprong afgedwaald. Er moet nodig een herbezinning en herbeleving komen!

Wat er gezegd is over de positie van de vrouw in het Joodse en Christelijke geloof moet ook bezien worden vanuit de context. Zo leefden de oude Joodse stammen in een vrouwonvriendelijke Arabische wereld. Hetzelfde geldt voor de Grieks-Romeinse cultuur, waardoor de grote kerkvaders beïnvloed werden. In dit licht bezien is de Islam een correctie van het Joodse en Christelijke geloof. De Islam moet niet worden gezien als een concurrent, maar meer als een soort vervulling van het Joden- en Christendom.

Tenslotte nog een advies aan de gehele Moslimgemeenschap. Van veel vrouwen zijn haar fundamentele rechten afgenomen. Dat dient hersteld te worden! De Moslimgemeenschap moet wereldwijd een verordening uitgeven, waarin de rechten van de vrouw beschreven staan. Verder moeten we de moed hebben om cultuurgebonden tradities van onze voorvaderen, die van de Islam afwijken, te verwerpen. Dat deed Mohammed ook in zijn tijd. Wij moeten ook kritisch staan tegenover de invloeden van het Westerse leven. Er moet zinvolle interactie komen tussen de verschillende leefwijzen. Het is toch van de gekke, dat de godsdienst, die de status van vrouwen radicaal heft veranderd, ja verbeterd, nu wordt beschuldigd van vrouwenonderdrukking. De niet-Moslims moeten zich realiseren, dat er een groot gat bestaat tussen het geloof en de praktijken van de Moslims. Precies zoals dat ook bij Joden en Christenen het geval is! Laat daar een dialoog over komen! De Islam zou moeten worden erkend als een godsdienst, die de vrouw vele rechten heeft gegeven, vele eeuwen geleden, die onze wereld pas nu heeft toegekend. Geen wonder dus, dat van de mensen die voor de Islam kiezen verreweg de meesten vrouwen zijn!