Over hemelse huizen

Bij het scannen van oude dia’s kom ik ook veel foto’s van oude kerken tegen. Dit bracht mij er toe weer eens in mijn boekenkast te neuzen. Ik werd direct getroffen door een magistraal werk over “de gotische kathedraal”. Een boek van zo’n twintig jaar geleden. In de tijd, dat goede boeken nog wat deden! Wat zijn zulke boeken nú nog waard? Ze liggen voor een grijpstuiver op de rommelmarkt.

Ik vroeg mijn kleinzoon: wat heb je ’t afgelopen jaar nu gelezen behalve de verplichte schoollectuur? “Harry Potter, Opa!” Gelukkig toch nog een boek, dacht Opa en hij spoedde zich naar de winkel van ECI en bracht het laatste deel van Potter voor hem mee. Toch vindt hij het wel geweldig, als Opa voor een werkstuk van alles en nog wat uit zijn boekenkast tovert. Ik zou graag een deel van mijn opgebouwde bibliotheek aan hem willen slijten, misschien komt dat nog. Evenals al mijn grammofoonplaten, muziekbandjes en Cd’s, inclusief twee top platenspelers uit de zestiger jaren! Gelukkig heb ik zeven kleinkinderen, dus wie weet…Er zal er toch wel eentje bijzitten, die daar belangstelling voor krijgt? Ondertussen Oma maar mopperen over al die “rommel”en de kinderen maar Internetten en rommelen op de computer.

Maar wat ik u eigenlijk wilde vertellen: ik kwam daar dus dat mooie boek over de gotische kathedraal tegen en stond opnieuw perplex, Het boek laat zien, hoe Gods Rijk als ’t ware reeds op aarde kwam in de immens grote kerkgebouwen, die door hoogte (sommigen meer dan 50 meter, de toren niet meegerekend!) en ruimtewerking (“open” muren met hoge gekleurde vensters) een hemels perspectief boden. De beelden en symbolieken in deze kerken rijkelijk aanwezig, zowel buiten als binnen, vertellen de aandachtige betreder van deze heilige ruimte het verhaal van God en mensen: Gods daden uit de Bijbel, maar ook in het leven van martelaren en heiligen. Vandaag ervaar je nog met ontroering de diepe eerbied van de mensen, die toen in de 12e en 13e eeuw, en eerder of later, een hemels huis voor de mensen op aarde gebouwd hebben. Je begint als toeschouwer om bijvoorbeeld de kathedraal van Reims (de bouw begon in 1211) te bezichtigen, maar al gauw wordt je deelnemer. Je krijgt het gevoel, dat jij niet naar de kerk kijkt, maar dat de kerk naar jou kijkt en jou beoordeelt ook. Van buitenstaander wordt je insider. Niet jij neemt de kathedraal in je op, maar de kathedraal neemt jou op! En hij laat je niet meer los. Zouden de Middeleeuwers dat ook niet zo gevoeld hebben? Van de ene straat liep je gewoon door de kerk heen naar de volgende straat. De honden liepen mee en de schapen en koeien. De kerk was een soort hemelse bewaker voor de mensen rondom, een toevluchtsoord ook temidden van de gevaren, waaraan de Middeleeuwen zo rijk was. De gotische kathedraal als het open venster naar de hemel gaf de mensen in die woelige tijd een stuk rust en zekerheid voor tijd en eeuwigheid. Tenslotte werden zij daarin of kort erbij begraven.

Dit alles schoot me te binnen, toen ik naar mijn oude dia’s keek met dat mooie boek in de handen. Weer zag ik me staan in die oneindige ruimte, vol verwondering, met de camera in de aanslag. In al die vakanties vanaf 1970, toen we met de kinderen de cultuurparadijzen van Frankrijk en Italië en ook Duitsland bezochten. De kinderen verzuchtten wel eens, dat ze er een ‘kerkekop’ van kregen… Straks kunnen ze dat opnieuw doen, als ze de dvd gaan bekijken, waarop vele van die beelden terug te vinden zijn!

Ik werd al neuzende in mijn kast ook opnieuw getroffen door een ander boek, waarover ik u de volgende week wil vertellen. Het gaat o.a. over de vreemde gewoonte in veel kerken, waar mannen en vrouwen gescheiden in de banken of op de stoelen zitten. Ach ja, zo kom je nog eens wat tegen! En dat in je eigen boekenkast!