Zeventig maal zeven maal

Mattheüs 18 21-35

Hoeveel keer moet ik vergeven, Heer? Zeven maal? Dat is toch best heel veel!

De meeste mensen kunnen nog niet één keer vergeven. Moet dat nou echt, zeven keer? Als U eens wist, wat ze me hebben aangedaan, wat een verdriet… O God, zeven maal vergeven? Wat zegt U? Niet zeven maal? Nog meer? Zeventig maal zeven maal? Dat kan toch nooit, daar is toch geen beginnen aan! ALTIJD vergeven. Dat houdt een mens toch niet vol! Er komt toch eens een einde aan je geduld. En de liefde kan toch niet altijd van één kant komen…

Gemeente, Jezus zegt: “Wie veel vergeven is, heeft veel liefde.” Dat slaat op God, die veel vergeeft aan ons mensen. Waarom wij veel liefde moeten hebben! De liefde komt dus inderdaad van één kant. In de eerste plaats van Gods kant, maar dan ook van ónze kant. Zo zou het moeten zijn. En dan kan een mens ook vergeven.

Om dit duidelijk te maken vertelt Jezus van een koning die afrekening houdt met zijn slaven. Er is er één bij die een machtige positie innam in het koninkrijk. Hij was als ’t ware de bedrijfsleider, de manager. Hij had de organisatie in handen en runde ook de financiële kant van het bedrijf. Dat het geld goed werd besteed en dat het bedrijf winst maakte. Maar dat was niet goed gegaan. Miljoenen waren besteed aan zaken die niets hadden opgebracht. Hij had niet voorzien dat de aandelen zouden instorten en de conjunctuur zou instorten. En zo had die slaaf opeens een schuld van 10 duizend talenten aan zijn meester. Dat is een heleboel geld. Omgerekend naar de huidige maatstaven wel een miljard Euro.

Wat gebeurt er nu met die man die zoveel schuld heeft? Hij moet terug betalen, natuurlijk. Maar daartoe is hij niet in staat. Als ze alles zouden verkopen dat hij bezat, zouden ze toch niet verder komen dan een paar honderd duizend Euro. Blijft hem maar één ding over: z’n excuus aanbieden en om vergeving vragen. Hij valt op de knieën voor de koning en zegt: “Heer, heb toch geduld met mij, ik zal m’n uiterste best doen om veel geld te verdienen en u later alles terug te betalen!”

En de koning krijgt medelijden. Hij weet dat er maar één oplossing is: dat hij de schuld overneemt. Hij is de enige die zo’n groot verlies kan dragen zonder er aan te gronde te gaan. De slaaf mag opstaan en als een vrij man heengaan.

Een mooi verhaal, vindt u niet? Ja, maar toch… Je schrikt wel even. Het is geen vrijblijvend verhaal. Als Jezus het vertelt, kijkt hij daarbij ook ons aan. Ben jij soms die manager, die ’t allemaal zo goed dacht te kunnen maar ondertussen schuld op schuld laadde? Bent u ’t soms, die zo verschrikkelijk door de mand valt bij de afrekening voor de grote Baas? Wat dunkt u dat we hem schuldig zijn?

Voor ons egoïsme en onze ondankbaarheid? Vele miljoenen. Voor onze schijnheiligheid, voor ons kleine geloof, dat we ons schamen over ons geloof, voor onze liefdeloosheid en ga zo maar door. Vele vele miljoenen. Een sterk oplopende reeks! Voor de verkeersdoden, de martelingen van mensen en dieren, overal in de wereld, het onrecht dat gedaan wordt, de aanslagen die gepleegd worden, de hulp die te laat kwam in New Orleans, de onvrede tussen Joden en Palestijnen, de genocides in Afrikaanse landen, en weer kunnen we doorgaan, een eindeloze reeks! Allemaal miljoenen schuld. Bij elkaar wel meer dan een miljard.

En dan hebben we ’t nog niet eens over je persoonlijke zonden, familieruzies, relatieproblemen, onderdrukking, hoogmoed en alles wat daaruit voortkomt. Misschien dat u zegt: ja, maar, ik toch niet? Ik heb nooit ruzie gemaakt, nooit een dier of mens tekort gedaan, altijd netjes gereden in het verkeer, ik rook niet, ik drink niet, altijd keurig opgepast, m’n bijdrage gegeven in de collectes enz.

Dat zal zeker wel. Maar stelt dat nou echt iets voor? Dat is toch peanuts tegenover al die rampen die over de wereld gaan en waar mensen schuldig aan zijn, ook jij! Wij ontkomen niet aan de grote schuld, die als een vloek op de wereld ligt. Ieder heeft daar z’n deel aan. De 10 duizend talenten van de bedrijfsleider zijn opgebouwd uit allerlei kleine beetjes, ook die van mij en van u.

Hoe onvoorstelbaar is het dat de koning alles zo maar kwijt scheldt?

Wat een schitterend verhaal! Ja, als ’t hier stopte. Maar het verhaal gaat verder. De mensen gaan de kerk uit, verzadigd en verkwikt… Alle zonden vergeven, de Heilige Geest gaat met je mee, alles lacht je toe. Maar dan kom je die buurman tegen aan wie je zo’n geweldige hekel hebt. Of je krijgt woorden met je kinderen of ouders. Je ziet op tegen de dag van morgen, omdat je weer moet samenwerken met vervelende mensen.

Net als die manager die buiten iemand tegen komt die hem nog geld schuldig is. Wie weet hoe lang al! Maar nu zal ie hem eens daarover aanspreken. Dat is toch geen manier om iemand zo lang op z’n geld te laten wachten! Hij pakt hem bij z’n schouder en zegt: “Nu betalen, anders…” Gelukkig hoort de koning daarvan en hij roept z’n manager tot de orde. “Slechte slaaf, al die schuld heb ik u kwijt gescholden, daar gij het mij dringend had gevraagd. Had ook gij geen medelijden moeten hebben met uw medeslaaf, zoals ook ik medelijden had met u?” En zijn meester werd toornig en gaf hem in handen van de folteraars, totdat hij hem al het verschuldigde zou betaald hebben. Alzo zal ook mijn hemelse Vader u doen, indien gij niet, een ieder zijn broeder, van harte vergeeft. (vers 35)

Het vergevingswerk is over en weer. Daar zit een wederzijdse verplichting in. Als wij er van mogen uitgaan dat God ons de zonden vergeeft, moeten wij elkaar dan ook niet vergeven? Zoals wij bidden in het Onze Vader: “zoals ook wij vergeven onze schuldenaren”. Gods vergeving heeft alles te maken met de gang van Jezus naar Golgotha, met zijn kruis. Hij stierf voor onze zonden. Hij zei toen: “Het is volbracht”. De grote wijsgeer Pascal heeft daarbij aangetekend: dat Jezus in doodsnood zou zijn tot aan het einde der wereld. “Het is volbracht”, dat is dat God onder ongelooflijk lijden is ingedaald in deze gebroken wereld tot waar Hij blijvend -deze hele wereld lang- genadige en vergevende gemeenschap kan hebben met zondige mensen. “Het is volbracht” betekent: het grote vergevingswerk kan voortgang vinden; mensen worden geroepen om dat goddelijke werk onder Gods leiding en zegen voort te zetten. In zondaren kan de Heilige Geest worden uitgestort, mensen worden nieuw, de grote man speelt niet meer mooi weer met meneer’s centen en de kleine man wordt niet meer uitgeperst, mensen hoeven niet meer te leven in het “oog om oog, tand om tand”, leer om leer… Want ze mogen leven in Christus, dat is in de voortdurende gemeenschap met de vergevende God. En wij mogen met Hem uitzien naar de nieuwe wereld, waarin mensen anders met elkaar zullen omgaan, en waarin God zal zijn alles in allen.

Dan zal er niets meer te vergeven zijn!

Maar zo lang die nieuwe wereld er nog niet is, blijft het antwoord van Jezus: “Ik zeg u: niet 7 maal, maar zeventig maal zeven maal”. Zeven is het heilige getal van de goddelijke volheid, zeventig gaat daar nog boven uit! Dat wil dus zeggen, dat zeventig maal zeven maal de meest overtreffende trap is van ‘vol’. Dus, zeggen wij: ALTIJD.

Doen we dat niet, dan zal het donker worden in ons leven. Want vergeven kunnen is de kracht- en warmtebron van onze levenslamp. Vergeven we niet, dan komt er pas ook goed pijn in ons leven, onverwerkte brokstukken van iets dat zo goed had kunnen zijn maar dat voorgoed kapot is… Noem het de handen van de folteraars, de eeuwige kwelling die ons niet met rust laat.

Laat dat een waarschuwing voor ons zijn. Een waarschuwing die nooit te vroeg, maar wel eens te laat zou kunnen komen. “WANT ALZO ZAL OOK MIJN HEMELSE VADER U DOEN, INDIEN GIJ NIET, EEN IEDER ZIJN BROEDER, VAN HARTE VERGEEFT.”

Amen.

Preek gehouden in Vierpolders op 11 september 2005