Van een begrafenis of crematie kan ondanks de pijn van het definitieve afscheid toch troost uitgaan. Soms is dat niet het geval. Dan hoor je mensen zeggen: “Het was zo kil… gewoon akelig.” Maar ook is wel eens de reactie van mensen: “Het was goed zo, het heeft me goed gedaan.” Ieder zal dat ook op eigen wijze beleven.
Wat is een begrafenis of crematie eigenlijk? Wat willen we er mee? Heeft de Kerk daarin ook een functie? Is daar nog troost te vinden bij het geopende graf? Of in de koude zakelijkheid van een crematorium?
De begrafenis of crematie sluit de eerste dagen van rouw af. De geliefde dode was eerst nog bij je. Wat vroeger gebruikelijk was komt de laatste tijd weer terug: de dode wordt opgebaard in huis. Je kunt er dan nog elk moment van de dag even naar toe. Maar ook bij opbaring in het rouwcentrum of in het ziekenhuis is er gelegenheid om nog even bij de dode te zijn, met hem te praten, hem aan te raken. Met de begrafenis of crematie is dat voorbij. Nu is het definitief, het afscheid. Je wordt van elkaar losgemaakt, losgerukt. Wat doet dat een pijn! Mensen die van elkaar houden zouden eigenlijk altijd bij elkaar moeten kunnen blijven. Maar de werkelijkheid is zo anders, je moet elkaar loslaten, er is geen ontkomen aan.
Soms is daar woordeloze verslagenheid. Wie heeft daar ook nog woorden voor? Voor zoveel verdriet? Tegenover de dood is een mens met stomheid geslagen. Alleen huilen geeft dan nog wat verlichting. Een mens zegt dat ook wel eens, na zo’n huilbui: “He, dat lucht op.” Het is goed, wanneer je nog huilen kunt. Naast je staan je familieleden en vrienden, die ook moeten huilen. Dat geeft je troost. Je staat sámen in het verdriet. Gedeelde smart is halve smart.
Naast het uiten van je verdriet is ook het noemen van de naam van de overledene troostvol. Een “in memoriam”, uitgesproken door één van de kleinkinderen bijvoorbeeld. In herinnering wordt teruggeroepen al wat de overledene heeft betekend. En in het noemen van de naam wordt hij of zij opgedragen aan de Heer van het Leven, die ons allen bij name kent en roept. Er wordt met respect over de overledene gesproken. De liefde voor haar of hem klinkt door de woorden heen. Ook minder mooie dingen kunnen dan worden genoemd. “Van de doden niets dan goeds”, wordt wel eens gezegd. Maar dat is niet reëel, dat troost ook niet werkelijk. De overledene was zoals hij was, een mens van vlees en bloed, en zo moeten we hem bewaren. Vanuit Jezus’ boodschap, dat we van de vergeving leven mogen.
De gedachtenis van de dode en het luisteren naar Gods boodschap ten aanzien van leven en dood gebeurt meestal in de rouwdienst. Daarbij wordt stil gestaan bij wat geweest is en wat nu wordt afgesloten. Maar ook mogen we daarbij niet vergeten, wat nog komt, waar we naar uitzien. Immers in ons geloof moet het beste nog komen! Dat blijde vooruitzicht moet zeker een plaats krijgen in de rouwdienst, maar we moeten toch ook ruimte geven aan het verdriet van het afscheid, Dood en pijn mogen gevoeld worden. We moeten het ook niet “verbloemen”, met veel bloemen en mooie toespraken en sentimentele muziek. Daarmee wordt de dood ontkracht, en dat helpt de achterblijvende al helemaal niet. Daar zit geen troost in. Of ’t moest zijn in de vaak gehoorde woorden: “Hij (zij) heeft toch zo’n mooie begrafenis gehad!” Maar dat “mooie” ben je gauw vergeten, als de gruwelijke werkelijkheid van de dood toch tot je doordringt. En dat komt onherroepelijk.
Elsje, Toen mijn man overleed heb ik een toespraak gehouden, wel had ik dat thuis opgenomen op een casettebandje, want ik was bang dat ik het op dat moment niet zou volbrengen. Misschien een idee voor anderen.
Ik vind het zo erg als er niets gezegd wordt, heb je dan zo weinig
herinneringen achter gelaten dat er zelfs geen kort woordje gezegd kan worden? Je leeft al niet meer op aarde en dan wordt je ook nog dood -gezwegen (sorry)zo voel ik het jammer genoeg.U schrijft,dat er ook minder mooie dingen van de overledene gezegd mag worden, zelf heb mijn man twee jaar lang op een voetstuk gezet, toen kwam ik pas tot de werkelijkheid dat hij ook tekortkomingen had,de mensen die mij begeleiden in die tijd waren blij, nu ga je pas weer jezelf zijn, het was erg verwarrend. Niets dan goeds van de dode dat is me vroeger ingeprent.Ik hoop dat er iemand reageerd of hij of zij dat ook ervaren heeft vr.gr.
Elsje, het is goed wanneer je elkaars goede en ook minder goede kanten leert kennen. Soms val je elkaar dan tegen! Maar wie ben je zelf? Ook een mengelmoes van goed en minder goed. Als je dat van je zelf weet, kun je ’t van de ander ook verdragen. We moeten uit vergeving leven. Zo blijft de mens in zijn waarde, met al zijn goede maar ook vervelende kanten! Ds.Kroes.
ja dominee, ik heb ook veel fouten, maar als ik tegen hem zei ,waarom doe dat( het waren echt vervelende dingen dan was het antwoord ,” dat weet ik het niet,” Vertel me dan wat ik fout doe, wat kan ik veranderen dan was altijd zijn antwoord, ” niets je bent mijn liefste meisje van de hele wereld.” Vergeven deed ik altijd maar vergeten is wat anders, het zijn lidtekens en die pijn, ook nu nog,gaan onverwacht weer opspelen. Het waarom!
Maar we zijn toch 50 jaar bij elkaar gebleven met vele hele goede jaren , ik zou het toch zó over willen doen, maar helaas! vr gr.
Ja Elsje ik kan je best begrijpen, Zelf heb ik zelfde meegemaakt alleen stond mijn man bij mij niet op een voetstuk (bedoel ik niet negatief en ieder mens is anders) Mijn man was ook een typ die nooit ergens zin in had wij hadden twee kinderen samen. Hij is alang overleden was niet echt een fijne tijd, maar wat ik wil zeggen is dit: Ik heb ontdekt dat ik ook veel dingen fout heb gedaan na heel veel heeft de Heer mij leren vergeven en dat lucht op klinkt goedkoop maar dat is het niet hoor.
Els probeer hetdat geeft ruimte Hij helpt echt ben daar blij Thea…. 😮
Ik heb onlangs mijn lieve moeder wezen begraven,met drie broers en twee zussen van mij.
Dat was 23 nov 2011,ze ging het ziekenhuis in zondag de dertiende en dinsdag de vijftiende is me moeder doodgebloed,me broers en zussen hebben me bewust thuis gelaten en ik kon geen afscheid nemen van me moeder,zij allemaal wel en dat kan ik ze momenteel niet vergeven.
Ik ben katholiek en weet dat ik moet vergeven,maar ik kan het nog niet,had haar de laatste tijd niet veel kunnen zien en nu ligt ze onder die koude grond en kan ik er nooit meer bij,heb wel voor haar een mooi gedicht voorgelezen in de kerk.
Ik had wereld ouders,had me geen betere ouders kunnen wensen,me vader is gestorven op 10 sept 1993,dus heb nu geen ouders meer,dat doet vreselijk pijn.
Ook ik heb fouten,maar ik kan het me broers en zussen toch niet vergeven,heb erge huilbuien en nu komt de woede eruit,ik zou alleen maar bij me ouders willen zijn,van hen heb ik alle liefde gehad.